Meta, Amazon, Twitter, Microsoft… Teknoloji devi şirketler, toplu işten çıkarmalara devam ediyor. Meta, 11 bin, Amazon 10 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Çalışanlarının yarısını işten çıkaran Twitter’da ise Elon Musk, çalışanlarına “Ya daha fazla çalışın ya istifa edin” baskısı yapmasına üzerine yüzlerce kişi istifa etti, şirketin birtakım ofisleri önlem maksatlı kapatıldı. Bölümdeki işten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi web sitesine nazaran dünya çapında 120 binden fazla konum kapatıldı.
Önlem alıyorlar
Pandemide yıldızı parlayan teknoloji dalının işe alımların devam edeceği bekleniyordu. Pekala, teknoloji devi şirketler neden artık çalışanlarını işten çıkarıyor?
Kovid 19 pandemisinin akabinde gelen yüksek enflasyon, faiz oranlarındaki ve maliyetlerdeki artış, jeopolitik tansiyonlar, Rusya-Ukrayna savaşı ile barizleşen güç krizinin global iktisatta yavaşlamaya yol açtığını belirten Akademisyen Muharrir Ecehan Ersöz, “ABD’deki resesyon ihtimali de bu durumu tetikledi. KPMG tarafından hazırlanan ‘2022 ABD CEO Görünümü’ raporuna nazaran ABD’de CEO’ların yüzde 91’i önümüzdeki 12 ay içerisinde resesyonun yaklaştığını, yüzde 51’i ise gelecek 6 ayda iş gücünü azaltma gereksinimi olabileceğini düşünüyor. Münasebetiyle ABD ve Avrupa’daki şirketlerin birden fazla çalışan sayısını azaltma ve işe alımları durdurma tarafında karar alıyorlar. Makro iktisattaki belgisiz ortam nedeniyle şirketlerin finansal sıhhatlerini gözden geçirdiği ve bu doğrultuda maliyetlerini düşürmeye yönelik tedbirler aldıkları görülüyor” dedi.
İşe alımlar gözden geçiriliyor
2021 yılında ve pandemi mühletince yapılan yüksek orandaki işe alımların gözden geçirildiğini aktaran Ersöz, “Pandemide internet kullanımının artması nedeniyle süratli ve yüksek sayıda işe alım kelam konusu oldu. Fakat büyük teknoloji şirketleri, yüksek orandaki istihdama rağmen 2022’nin 3. çeyrek finansal sonuçlarında beklentilerinin karşılanmadığını gördüler. Burada teknoloji şirketlerinin sunduğu eser yahut hizmet taleplerinde beklenen düzeylerin gerçekleşmemesi, paylardaki kıymet kaybı da tesirli oldu. Yatırımcıların ve büyük fonların risk iştahındaki düşüşle birlikte şirketler üzerinde maliyet düşürme baskısı yaratmaları, risk sermayesi şirketlerinin yatırımlarını yüzde 50 ve daha fazla oranda kısması da kıymetli etkenler. Yatırımcılar teknoloji şirketlerinde ödenen fiyatların ve ikramiyelerin uzun vadeli sürdürülebilirliğinin olmadığını düşünüyorlar. Maaş düşürme konusu da istihdamı azaltma ile birlikte gündemde. Tüm bunların yanında büyük teknoloji markaları hala en kıymetli markalar listelerinde en üst sıralarda yer alsalar da en kıymetli şirketler sıralamasında Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’nun dünyanın en pahalı şirketi sıralamasında Apple’ın önüne geçtiğini görüyoruz. Hasebiyle teknoloji şirketleri belgisiz makroekonomik ortam nedeniyle istihdam, işe alım ve yatırımları dengeleyerek temkinli davranmayı amaçlıyorlar. Küçülme ve organizasyonel yine yapılanma şirketlerin önceliği haline gelmiş durumda. Benzeri yaklaşımlar yeni kurulan start-uplar içinde geçerli” diye konuştu.
Sürdürülebilirliklerini koruyorlar
Yaşananların tam olarak Silikon Vadisi’nin çöküşü olmadığını kaydeden Ersöz, “Son derece yüksek yaratıcılığa, yetkinlik ve yeteneğe sahip bir potansiyel barındıran bir teknoloji, inovasyon ve girişimcilik merkezi. Teknoloji devlerinin doğmasına vesile olmuş bir ekosistem. Şirketler bu kararları finansal sağlamlıklarını ve sürdürülebilirliklerini korumak için veriyorlar. Özellikle büyük teknoloji şirketleri ekonomik belirsizliklerden etkilenmiş olsalar da halen en değerli markalar konumunda bulunuyorlar” sözlerini kullandı.
Daha temkinli davranacaklar
Teknoloji sanayisinde ‘her şeye rağmen büyüme’ periyodunun sona erdiğine dikkat çeken Ersöz, “Şirketler ortasındaki büyük rekabet bir devir yatırımların çok üst düzeylerde gerçekleşmesini sağladı. Önümüzdeki süreçte ise yatırımların geri dönüşü gözetilerek kararlar alınacağını ve risk iştahının da buna nazaran belirleneceğini düşünüyorum. Teknoloji ve dijitalleşme hayatımızın değerli bir kesimi. Bu alanda yapılacak çalışmalar yeniden devam edecek. Ama geliştirilecek eser, hizmet ve iş modellerinde yahut teknolojilerde yatırımın geri dönüşünü, bilhassa kısa vadede daha yakından takip etme yaklaşımı ön plana çıkacak” diye konuştu.
Yeni teşebbüsler ortaya çıkacak
Yaşanan krizin olumlu yanları da olabileceğine dikkat çeken Ersöz, “İşten çıkarmalar şirketteki know-how’ın yani deneyim ve tecrübe birikiminin de kaybolmasına yol açıyor. Tüm firmalar için olduğu üzere bu durum teknoloji firmaları için de son derece kıymetli bir mevzu. Teknoloji firmaları için yaratıcılık seviyesi yüksek çalışanlar son derece değerli katma pahalar sağlıyorlar. Yetişmiş iş gücünün şirketten ayrılması aslında kıymetli bir kayıp. Öteki yandan değerli yetkinliklere sahip bu bireyler farklı iş modelleri geliştirmek üzere yeni projeler geliştirebilirler. Yeni teşebbüsler ortaya çıkabilir” diye konuştu.
Türkiye’yi de etkileyebilir
Ersöz, işten çıkarma dalgasının Türkiye’yi etkileyip etkilemeyeceği konusunda ise şunları söyledi: “Teknoloji şirketlerinin bazıları işten çıkarmaların fazlar şeklinde 2023 yılında da süreceği ifade ediliyor. Bu noktada şimdilik ABD ağırlıklı olarak başlayan bu durum farklı lokasyonlarda da ortaya çıkabilir. Şu an net bir açıklama olmasa da ülkemiz için de etkileri olabilir.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
